Wspólnoty w naszej parafii

1. Wiara i życie Kościoła
   1. Boże Objawienie i wiara
      • Objawienie Boże jest to ujawnianie się Boga ludziom w świecie i w historii. Bóg objawia nam siebie poprzez:
        • świat, który stworzył,
        • dzieje wybranego narodu izraelskiego,
        • najpełniej zaś osobę i dzieło Jezusa Chrystusa.
      • Objawienie Boże jest zawarte w Piśmie świętym i Tradycji, które stanowią jeden depozyt wiary.
      • Pismo święte jest to zbiór ksiąg napisanych przez ludzi pod natchnieniem Ducha Świętego. Autorem ksiąg Pisma świętego jest Bóg, który dał natchnienie ludzkim autorom. W Piśmie świętym zawarte jest słowo Boże skierowane do ludzi. Przewodnią myślą Biblii jest Boży plan zbawienia ludzkości. Pismo święte składa się z 46 ksiąg Starego i 27 ksiąg Nowego Testamentu. Sercem Pisma świętego są Ewangelie, które zawierają świadectwo o życiu i działalności Jezusa Chrystusa.
      • Tradycja jest to nauczanie powierzone przez Chrystu­sa Apostołom i przekazywane przez ich następców.
      • Wiara jest odpowiedzią człowieka na Boże objawienie. Poprzez wiarę człowiek dobrowolnie i całkowicie po­wierza się Bogu, uznając Go za absolutną Prawdę i Dobro, ku któremu pragnie kierować swoje życie.
      • Główne prawdy wiary:
        1. Jest jeden Bóg.
        2. Bóg jest Sędzią sprawiedliwym, który za dobre wynagradza, a za złe karze.
        3. Są Trzy Osoby Boskie: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty.
        4. Syn Boży stał się człowiekiem i umarł na krzyżu dla naszego zbawienia.
        5. Dusza ludzka jest nieśmiertelna.
        6. Łaska Boska jest do zbawienia koniecznie potrzebna.
      • Skład Apostolski, czyli chrzcielne wyznanie wiary, zawiera najważniejsze prawdy wiary wyznawanej i głoszonej przez Kościół.
        Wierzę w Boga Ojca wszechmogącego,
        Stworzyciela nieba i ziemi.
        I w Jezusa Chrystusa, Syna Jego jedynego, Pana naszego,
        który się począł z Ducha Świętego,
        narodził się z Maryi Panny,
        umęczon pod Ponckim Piłatem,
        ukrzyżowan, umarł i pogrzebion,
        zstąpił do piekieł, trzeciego dnia zmartwychwstał,
        wstąpił na niebiosa,
        siedzi po prawicy Boga Ojca wszechmogącego,
        stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych.
        Wierzę w Ducha Świętego,
        święty Kościół powszechny, świętych obcowanie,
        grzechów odpuszczenie,
        ciała zmartwychwstanie, żywot wieczny. Amen
   2. Bóg - Pan, Stwórca i Zbawiciel
      • Bóg istnieje. Tę prawdę może człowiek poznać własnym rozumem. O istnieniu Boga mówi nam:
        • świat wokół nas i panujący w nim ład,
        • przekonanie wszystkich ludów,
        • własne sumienie.
        Bóg pozwolił nam pełniej siebie poznać przez swoje Objawienie.
      • Kim jest Bóg? Dzięki rozumowi wspartemu Bożym Objawieniem poznajemy, że Bóg jest:
        • Duchem nieskończenie doskonałym,
        • Istotą wieczną i wszechmocną,
        • najdoskonalszą Miłością, Prawdą, Dobrem i Pięknem,
        • Stworzycielem świata.
      • Trójca Święta to jeden Bóg w trzech Osobach, mających tę samą naturę i te same doskonałości. Jest to tajemnica wiary, której człowiek nie byłby w stanie poznać swoim rozumem. Objawił nam ją Bóg w Nowym Przymierzu. Tajemnica Trójcy świętej stanowi centrum wiary i życia chrześcijanina.
      • Bóg z niczego stworzył cały widzialny i niewidzialny świat. Z miłości powołał świat do istnienia, aby objawić swoją chwałę, a swoim stworzeniom dać udział w swojej prawdzie, dobroci i pięknie.
      • Opatrzność Boża to opieka Boża nad światem. Bóg nie tylko stworzył świat, ale też nieustannie nim się opiekuje, a swoje stworzenia prowadzi do ich ostatecznego celu.
      • Aniołowie są stworzeniami duchowymi, które nie­ustannie wielbią Boga i służą Jego zbawczym planom. Niektórzy aniołowie zbuntowali się przeciw Bogu. Upadłych aniołów nazywamy szatanami, złymi ducha­mi, albo diabłami.
      • Człowiek jest najdoskonalszym stworzeniem Pana Boga na ziemi. Łączy w sobie świat duchowy i mate­rialny, ponieważ jest jednością materialnego ciała i duchowej duszy. Bóg stworzył człowieka na swój obraz jako istotę wyposażoną w rozum i wolną wolę. Dzięki rozumowi człowiek myśli, poznaje i tworzy, a dzięki wolnej woli może dokonywać wyborów. Czło­wiek został stworzony przez Boga, aby Go czcił, kochał i służył Mu, a przez to osiągnął szczęście wieczne.
      • Pierwsi ludzie byli dobrymi i szczęśliwymi dziećmi Bożymi. Otrzymali od Boga łaskę uświęcającą, bystry rozum, wolę skłonną do dobrego oraz nieśmiertelność.
      • Grzech pierworodny spowodował, że pierwsi ludzie utracili pierwotną świętość i sprawiedliwość. Skuszeni przez szatana nadużyli swej wolności, obracając się przeciw Bogu i pragnąć poza Nim osiągnąć swój cel. Na skutek grzechu pierworodnego natura ludzka została osłabiona, poddana niewiedzy, cierpieniu, panowaniu śmierci i skłonności do złego. Grzech pierworodny przeszedł na wszystkich ludzi, dlatego nazywamy go też grzechem dziedzicznym. Od grzechu pierworodne­go została zachowana jedynie Najświętsza Maryja Panna, dlatego nazywamy Ją Niepokalanie Poczętą.
      • Bóg ulitował się nad ludźmi i już pierwszym rodzicom obiecał, że ześle Zbawiciela. Obiecanym Zbawicielem jest Jezus Chrystus.
      • Jezus Chrystus jest prawdziwym Bogiem, który stał się człowiekiem i umarł na krzyżu oraz zmartwych­wstał dla naszego zbawienia.
      • Wcielenie polegało na tym, że odwieczny Syn Boży (druga Osoba Trójcy Świętej) stał się człowiekiem; nie tracąc boskiej natury przyjął ludzką. W Osobie Syna Bożego zjednoczyły się bez zmieszania natura boska i ludzka. Syn Boży począł się jako człowiek z Ducha Świętego i narodził się z Maryi Dziewicy.
      • Jezus jest Bogiem. Objawił to Bóg Ojciec. Świadczy­li o tym Apostołowie. Wyznał to sam Jezus, a swoje wyznanie potwierdził cudami, zwłaszcza zaś swoim zmartwychwstaniem.
      • Jezus jest prawdziwym człowiekiem. Ewangelie za­świadczają, że narodził się z Matki, odczuwał głód, pragnienie i zmęczenie, cierpiał i umarł. O człowieczeń­stwie Jezusa mówią też historycy niechrześcijańscy. Imię Jezus znaczy Bóg zbawia.
      • Tytuł Chrystus (Mesjasz) znaczy Namaszczony. Jezus jest Chrystusem ponieważ Bóg Go namaścił Duchem Świętym i mocą (Dz 10,38).
      • Tytuł Pan oznacza boską władzę Jezusa.
      • Maryję nazywamy Matką Bożą (Bogurodzicą, Bożą Rodzicielką), ponieważ jest Matką Jezusa, który będąc Bogiem poprzez Nią przyjął ludzką naturę.
      • Duch Święty jest trzecią Osobą Boską. Pochodzi od Ojca i Syna. Wraz z Ojcem i Synem jest jednym Bogiem. Gromadzi, jednoczy, ożywia i uświęca Kościół. Duch Święty ukazał się w postaci gołębicy podczas chrztu Pana Jezusa w Jordanie. W dzień Pięćdziesiątnicy Duch Święty zstąpił na Kościół w znakach gwałtownego wichru i ognistych języków.
   3. Złączeni z Chrystusem w Kościele
      • Kościół został założony przez Jezusa Chrystusa jako:
        • lud Boży dążący do zbawienia przez wyznawanie tej samej wiary i przyjmowanie tych samych sakramentów,
        • Mistyczne Ciało Chrystusa, czyli żywy organizm, którego głową jest Chrystus, a członkami złączeni z Nim przez chrzest ludzie, wzajemnie za siebie odpowiedzialni,
        • sakrament zbawienia, czyli znak i narzędzie wspólnoty Boga z ludźmi.
      • Celem Kościoła jest kontynuowanie zbawczej misji Chrystusa: budowanie królestwa Bożego na ziemi i prowadzenie wszystkich ludzi do zjednoczenia z Bogiem w wieczności. Dla wypełnienia tego zadania Chrystus dał Kościołowi potrójną władzę: nauczycielską, kapłańską i pasterską.
        • Kościół Chrystusowy ma następujące cechy:
        • Jest jeden, ponieważ ma jednego Pana, wyznaje jedną wiarę, rodzi się z jednego chrztu, tworzy jedno Ciało, ożywiony jest przez jednego Ducha i żyje jedną nadzieją.
        • Jest święty, ponieważ jego twórcą jest Najświętszy Bóg, Chrystus wydał się w ofierze dla jego uświęcenia, a Duch Święty go ożywia. Wprawdzie należą do niego grzesznicy, ale są oni wezwani do świętości. Kościół wychował i wychowuje zastępy świętych.
        • Jest powszechny, ponieważ ma pełnię środków potrzebnych do zbawienia i jest posłany do wszystkich ludzi ze wszystkich narodów.
        • Jest apostolski, ponieważ jest zbudowany na fundamencie Apostołów i nieomylnie przekazuje ich naukę, a Chrystus nim rządzi przez papieża i biskupów, którzy są prawowitymi następcami Apostołów na czele ze św. Piotrem.
      • Papież jest biskupem Rzymu. Jako następca św. Piotra jest głową kolegium biskupów i pasterzem całego Koś­cioła.
      • Biskupi - następcy Apostołów - są widzialnymi gło­wami Kościołów lokalnych (diecezji). Jako członkowie kolegium biskupów pod przewodnictwem papieża mają udział w odpowiedzialności za cały Kościół.
      • Prezbiterzy i diakoni są współpracownikami bisku­pów.
      • Świętych obcowanie to duchowa łączność między wiernymi na ziemi (Kościół pielgrzymujący), duszami w czyśćcu (Kościół cierpiący) i świętymi w niebie (Kościół triumfujący).
      • Najświętsza Maryja Panna jest wzorem i Matką Kościoła. Kościół wyznaje wiarę w Jej:
        • Niepokalane Poczęcie (wolność od grzechu pierworodnego),
        • Dziewictwo oraz dziewicze poczęcie Jezusa (będąc Matką Jezusa pozostała Dziewicą),
        • Boże Macierzyństwo (jako Matka Jezusa, Syna Bożego, jest Bożą Rodzicielką),
        • Wniebowzięcie (po zakończeniu doczesnego życia została z duszą i ciałem wzięta do nieba).
      • Święci to ludzie, którzy osiągnęli już wieczne szczęś­cie w niebie. Swoim przykładem i modlitwą wspierają nas w drodze do domu Ojca.
      • Liturgia Kościoła jest uobecnieniem zbawczego dzieła Jezusa Chrystusa.
      • Rok liturgiczny to roczny cykl, w którym Kościół od­słania etapami całe misterium Chrystusa, począwszy od Jego Wcielenia i Narodzenia, poprzez Jego publiczną działalność, mękę, śmierć i zmartwychwstanie, zesłanie Ducha Świętego, aż po oczekiwanie Jego przyjścia w chwale. Rok liturgiczny składa się z następujących okresów:
        • Adwent,
        • okres Narodzenia Pańskiego,
        • Wielki Post,
        • Czas Wielkanocny,
        • okres zwykły.
        Centrum roku liturgicznego jest Triduum Paschalne Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Pańskiego.
      • Sakramenty święte są to skuteczne znaki laski Bożej. Ustanowił je Chrystus i powierzył Kościołowi. Jest siedem sakramentów świętych.
      • Chrzest dokonuje się przez zanurzenie w wodzie lub po­lanie głowy wodą. Temu znakowi towarzyszą słowa: „N., ja ciebie chrzczę w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego". Skutki chrztu:
        • gładzi grzech pierworodny i wszystkie grzechy osobiste,
        • rodzi do nowego życia w Bogu,
        • czyni człowieka dzieckiem Bożym i świątynią Ducha Świętego,
        • włącza w Kościół,
        • daje udział w kapłańskiej, królewskiej i prorockiej misji Chrystusa.
      • Bierzmowanie dokonuje się przez włożenie ręki szafarza i namaszczenie czoła krzyżmem świętym, któremu towarzyszą słowa: „Przyjmij znamię daru Ducha Świętego". Bierzmowanie umacnia łaskę chrztu świętego:
        • pogłębia dar dziecięctwa Bożego,
        • ściślej jednoczy z Chrystusem i Jego Kościołem,
        • daje Ducha Świętego i Jego dary,
        • uzdalnia chrześcijanina, by wiarę swą mężnie wyznawał, bronił jej i według niej żył.
      • Eucharystia jest uobecnieniem Paschy Chrystusa, czyli dzieła zbawienia dokonanego przez Jego życie, śmierć i zmartwychwstanie. Podczas przeistoczenia chleb i wino stają się Ciałem i Krwią Chrystusa. Pod konsekrowanymi postaciami chleba i wina jest obecny żywy i chwalebny Chrystus. Z tego powodu nazywamy Eucharystię Najświętszym Sakramentem.
      • Msza święta jest ofiarą, ponieważ uobecnia doskona­łą ofiarę, którą Chrystus złożył Bogu Ojcu z siebie na krzyżu.
      • Komunia święta jest to spożywanie Ciała i Krwi Chrystusa pod postaciami chleba i wina. Komunię świętą możemy przyjmować, gdy jesteśmy w stanie łaski uświęcającej, pragniemy zjednoczyć się z Chry­stusem i zachowamy post eucharystyczny przez jedną godzinę przed jej przyjęciem.
      • Sakrament pokuty, czyli pojednania, jest spotkaniem z przebaczającym Chrystusem, który przez posługę kapłana odpuszcza grzechy.
        

        Należy spełnić następujące warunki, by w sakramencie pokuty uzyskać odpuszczenie grzechów:

        1. rachunek sumienia (przypomnienie sobie swoich grzechów),
        2. żal za grzechy (boleść duszy z powodu obrażenia dobrego Boga),
        3. postanowienie poprawy (szczera wola unikania grzechów),
        4. spowiedź (wyznanie grzechów Panu Bogu w obecności kapłana, by otrzymać rozgrzeszenie),
        5. zadośćuczynienie Pana Bogu i bliźniemu (wykonanie zadanej przez kapłana pokuty oraz naprawienie zła wyrządzonego ludziom).

        Duchowymi skutkami sakramentu pokuty są:

        • pojednanie z Bogiem i Kościołem,
        • darowanie kary wiecznej należnej za grzechy ciężkie,
        • darowanie, przynajmniej częściowe, kary doczesnej za grzechy,
        • pokój sumienia,
        • wzrost sił duchowych do walki ze złem.
      • Namaszczenie chorych jest to sakrament, w którym Chrystus włącza cierpienie chorego w swój ą zbawczą mękę, umacnia go na duchu, a niekiedy też przywraca zdrowie. Sakrament ten udzielany jest przez namasz­czenie czoła i rąk chorego; temu znakowi towarzyszy modlitwa kapłana.
      • Sakrament święceń udzielany jest niektórym mężczyznom, by w imieniu i w osobie Chrystusa służyli Kościołowi. Daje władzę głoszenia słowa Bożego i sprawowania sakramentów świętych. Ma trzy stopnie: diakonat, prezbiterat i episkopat (biskupstwo).
      • Sakrament małżeństwa jest przymierzem mężczyzny i kobiety, których Chrystus uświęca i uzdalnia do spełnienia obowiązków małżeńskich i rodzinnych.
      • Istotnymi cechami małżeństwa są:
        • jedność (związek jednego mężczyzny i jednej kobiety),
        • nierozerwalność (małżeństwo trwa do śmierci jednego z małżonków),
        • płodność (otwarcie na życie).
      • Sakramentalia są to znaki święte ustanowione przez Kościół, które zawdzięczają swą skuteczność modlitwom Kościoła. Uświęcają różne okoliczności życia i przygotowuj ą do przyjęcia sakramentów. Sakramentaliami są poświęcenia, błogosławieństwa, egzorcyzmy, procesje.
   4. Rzeczy ostateczne
      • Ostateczne rzeczy człowieka:
        • śmierć,
        • sąd Boży,
        • zbawienie albo potępienie.
      • Śmierć jest rozłączeniem duszy i ciała człowieka.
        • Zaraz po śmierci następuje sąd szczegółowy; sam Bóg dokonuje sprawiedliwej oceny całego życia i postępowania człowieka.
        • Niebo jest celem ostatecznym i spełnieniem najgłębszych dążeń człowieka, stanem najwyższego i ostatecznego szczęścia. Jest wspólnotą życia i miłości z Bogiem, z Dziewicą Maryją, aniołami i wszystkimi świętymi.
      • Czyściec jest to stan dojrzewania w miłości. Nie wszy­scy zbawieni doznaj ą zaraz po śmierci szczęścia w niebie. Niektórzy przechodzą stan oczyszczenia przez cierpienie. W tym stanie są wspierani modlitwami wiernych na ziemi.
      • Piekło jest stanem wiecznego oddzielenia człowieka od Boga spowodowanym odrzuceniem miłości.
      • Paruzja oznacza powtórne przyjście Jezusa Chrystu­sa w chwale na końcu czasów. Wtedy nastąpi powszechne zmartwychwstanie oraz Sąd Ostateczny nad całą ludzkością.
      • Zmartwychwstanie ciał nastąpi w dniu ostatecznym. Wtedy Pan Bóg dokona połączenia duszy z ciałem człowieka, udzielając mu niezniszczalnego życia. Nasze śmiertelne ciała otrzymaj ą udział w chwale zmartwychwstałego Chrystusa. Odnowiony i przemieniony zosta­nie też materialny wszechświat.
      • Sąd Ostateczny będzie publicznym obwieszczeniem Bożego osądu rodzaju ludzkiego i poszczególnych ludzi. Ujawni sens Bożego planu stworzenia i zbawienia. Będzie ostatecznym triumfem Bożej miłości i sprawiedliwości nad złem i śmiercią.
2. Odpowiedź chrześcijanina na dar i powołanie Boże
   1. Błogosławieństwa ewangeliczne - program życia chrześcijanina
      • Powołanie chrześcijanina i jego życiowy program wyznaczają błogosławieństwa ewangeliczne, które Chrystus wygłosił w Kazaniu na Górze.
        1. Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy Królestwo niebieskie.
        2. Błogosławieni, którzy się smucą, albowiem oni będą pocieszeni.
        3. Błogosławieni cisi, albowiem oni na własność posiądą ziemię.
        4. Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości, albowiem oni będą nasyceni.
        5. Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią.
        6. Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.
        7. Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni będą nazwani synami Bożymi.
        8. Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości, albowiem do nich należy Królestwo niebieskie.
   2. Modlitwa - nieodzowny warunek duchowego wzrostu chrześcijanina
      • Modlitwa jest to wzniesienie duszy do Boga, spotkanie z Nim i rozmowa. Życie modlitwy polega na stałym trwaniu w obecności Boga.
      • Są różne formy modlitwy:
        • Modlitwa prośby jest przejawem wiary człowieka w moc Boga i Jego Opatrzność oraz w całkowitą od Niego zależność. Przedmiotem tej modlitwy może być każde duchowe i materialne dobro człowieka.
        • Modlitwa wstawiennictwa jest prośbą za innych.
        • Modlitwa dziękczynienia jest wyrazem wdzięczności człowieka za udzielone Boże dary.
        • Modlitwa uwielbienia jest całkowicie bezinteresowna; oddaje Bogu chwałę nie ze względu na to, co On czyni, lecz dlatego, że On jest.
   3. Łaska Boża - pomoc Boża dla człowieka

      W realizacji swojego powołania chrześcijan nie jest zdany tylko na własne siły, lecz wspierany jest łaską Bożą.

      • Laska Boża jest to dar nadprzyrodzony, którego Pan Bóg udziela nam do zbawienia. Łaskę Bożą wysłużył nam Jezus Chrystus przez swoją mękę, śmierć i zmartwychwstanie.
      • Łaska uświęcająca jest to dar Boży, który daje nam życie nadprzyrodzone i czyni nas dziećmi Bożymi.
      • Łaska uczynkowa jest to pomoc Boża do spełniania dobrych uczynków potrzebnych do zbawienia.
      • Charyzmaty są to szczególne łaski, których Duch Święty udziela wiernym powołując ich do określonych zadań w Kościele.
   4. Dobre uczynki i cnoty

      „Wiara bez uczynków jest martwa" (Jk 2,26).

      • Najważniejsze dobre uczynki:
        • modlitwa,
        • post,
        • jałmużna.
      • Uczynki miłosierdzia wobec duszy:
        1. Grzeszących upominać.
        2. Nieumiejętnych pouczać.
        3. Wątpiącym dobrze radzić.
        4. Strapionych pocieszać.
        5. Krzywdy cierpliwie znosić.
        6. Urazy chętnie darować.
        7. Modlić się za żywych i umarłych.
      • Uczynki miłosierdzia wobec ciała:
        1. Głodnych nakarmić.
        2. Spragnionych napoić.
        3. Nagich przyodziać.
        4. Podróżujących w dom przyjąć.
        5. Więźniów pocieszać.
        6. Chorych odwiedzać.
        7. Umarłych grzebać.
      • Cnota jest to sprawność w dobrem, czyli stała skłonność do spełniania dobrych uczynków.
      • Cnoty Boskie odnoszą się do Boga, udoskonalaj ą naszą z Nim więź. Są nimi:
        • wiara,
        • nadzieja,
        • miłość.
      • Cnoty kardynalne (główne) odnoszą się do nas samych i naszych relacji z innymi ludźmi. Są nimi:
        • roztropność,
        • sprawiedliwość,
        • wstrzemięźliwość,
        • męstwo.

   5. Sumienie - wewnętrzny sędzia człowieka

      • Sumienie jest wrodzoną zdolnością człowieka, która:
        • pozwala mu odróżnić dobro od zła,
        • pobudza do pełnienia dobra,
        • powstrzymuje od czynienia zła
        • jest jego sędzią.

      Człowiek powinien być posłuszny głosowi sumienia i kształtować je tak, by prawidłowo oceniało dobro i zło.

   6. Przykazania Boże i kościelne - drogowskazy w życiu człowieka i chrześcijanina

      • Dziesięć przykazań Bożych (Dekalog - „dziesięć słów") określa obowiązki człowieka wobec Boga, innych ludzi i samego siebie. Bóg objawił je ludowi wybranemu na górze Synaj. Mojżesz spisał je na ka­miennych tablicach i umieścił w Arce Przymierza. Jezus Chrystus te przykazania potwierdził.
        
        1. Nie będziesz miał bogów cudzych przede Mną.

           Pierwsze przykazanie wzywa człowieka, by wierzył w Boga, w Nim pokładał nadzieję i kochał Go ponad wszystko.

        2. Nie będziesz brał imienia Pana Boga twego nadaremno.

           Drugie przykazanie zobowiązuje człowieka, by we wszystkim, co mówi i czyni, odnosił się do Boga z wielką czcią.

        3. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.

           Trzecie przykazanie wypełniamy, gdy świętujemy niedziele i święta nakazane przez Kościół udziałem we Mszy świętej i świątecznym wypoczynkiem.

        4. Czcij ojca swego i matkę swoją.

           Czwarte przykazanie zobowiązuje dzieci, by okazywały rodzicom szacunek, wdzięczność, posłuszeństwo i pomoc. Rodziców wzywa zaś do odpowiedzialności za duchowe i materialne potrzeby ich dzieci.

        5. Nie zabijaj.

           Piąte przykazanie nakazuje szacunek dla ludzkiego życia i godności człowieka. Zobowiązuje także do ochrony innych stworzeń Bożych - roślin i zwierząt, które są darem Bożym dla człowieka.

        6. Nie cudzołóż.

           Szóste przykazanie wzywa człowieka do panowania nad swoją płciowością. Małżonków zobowiązuje do dozgonnej wierności.

        7. Nie kradnij.

           Siódme przykazanie nakazuje praktykowanie spra­wiedliwości i miłości w zarządzaniu dobrami materialnymi i owocami pracy ludzkiej. Zabrania niesłusznego zabierania, zatrzymywania lub nisz­czenia dóbr należących do bliźniego.

        8. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.

           Ósme przykazanie wzywa człowieka, by zawsze mówił prawdę i szanował dobre imię bliźniego.

        9. Nie pożądaj żony bliźniego swego.

           Dziewiąte przykazanie zobowiązuje do panowania nad pożądliwością. Bóg nakazuje być czystym w myślach, słowach i uczynkach.

        10. Ani żadnej rzeczy, która jego jest.

            Dziesiąte przykazanie zabrania chciwości, która wynika z nieumiarkowanej żądzy bogactw. Domaga się również usunięcia ze swojego serca zazdrości, która prowadzić może do popełnienia najgorszych występków.

      • Przykazanie miłości Boga i bliźniego jest najważniej­sze, ponieważ w nim zawierają się wszystkie inne przykazania Boże.
        Będziesz miłował Pana Boga twego,
        z całego serca swego, z całej duszy swojej
        i ze wszystkich sił swoich,
        a bliźniego twego jak siebie samego.
      • Przykazania kościelne wskazuj ą wiernym minimum niezbędne do zachowania ducha modlitwy i wysiłku moralnego oraz do wzrostu w miłości Boga i bliźnie­go.
        
        1. W niedziele i święta nakazane uczestniczyć we Mszy świętej i powstrzymać się od prac niekoniecznych.
        2. Przynajmniej raz w roku przystąpić do sakramentu pokuty.
        3. Przynajmniej raz w roku, w okresie wielkanocnym, przyjąć Komunię świętą.
        4. Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w okresach pokuty powstrzymywać się od udziału w zabawach.
        5. Troszczyć się o potrzeby wspólnoty Kościoła.

   7. Grzech - sprzeniewierzenie powołaniu człowieka i chrześcijanina

      • Grzech jest obrazą Boga, raną zadaną Kościołowi oraz krzywdą, która człowiek sam sobie wyrządza. Polega na świadomym i dobrowolnym przekroczeniu przykazań Bożych lub kościelnych. Grzeszyć można myślą, mową, uczynkiem lub zaniedbaniem dobra.
      • Grzech śmiertelny (ciężki) jest świadomym i dobrowolnym wyborem przeciwnym prawu Bożemu w ważnej rzeczy. Grzech ten niszczy w człowieku miłość i łączność z Bogiem, bez której niemożliwe jest osiągnięcie szczęścia wiecznego.
      • Grzech powszedni (lekki, raniący) jest przekroczeniem prawa moralnego w rzeczy mniejszej wagi, albo w rzeczy ważnej, ale nie w pełni świadomie i dobrowolnie. Nie zrywa przymierza z Bogiem i nie pozbawia łaski uświęcającej, lecz ją osłabia i rani. Pozostawiony bez skruchy usposabia stopniowo człowieka do popełnienia grzechu śmiertelnego.
      • Powtarzanie tych samych grzechów, nawet powszednich, rodzi wady, czyli skłonności do zła. Wśród nich wyróżniają się tzw. grzechy główne:
        1. Pycha.
        2. Chciwość.
        3. Nieczystość.
        4. Zazdrość.
        5. Nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu.
        6. Gniew.
        7. Lenistwo.

        Grzech jest wyborem osobistym. Człowiek może jednak ponosić odpowiedzialność za grzechy cudze, czyli popełnione przez innych ludzi. Dzieje się tak wtedy, gdy w nich współdziała lub się do nich przyczynia.

        Bóg pragnie doprowadzić człowieka do nawrócenia. Jeśli jednak człowiek ustawicznie i świadomie sprzeciwia się Bogu, zamyka się tym samym na Jego miłosierdzie. Taką postawę człowieka wyrażają tzw. grzechy przeciw Duchowi Świętemu:

        1. Grzeszyć zuchwale w nadziei miłosierdzia Bożego.
        2. Rozpaczać lub wątpić o łasce i miłosierdziu Bożym.
        3. Sprzeciwiać się uznanej prawdzie chrześcijańskiej.
        4. Zazdrość bliźniemu łaski Bożej.
        5. Mieć zatwardziałe serce na zbawienne upomnienia.
        6. Odkładać aż do śmierci pokutę i nawrócenie.

Wersja do pobrania Katechizm